ORTOPEDYCZNA TERAPIA MANUALNA KALTENBORNA I EVJENTHA

Freddy M. Kaltenborn oraz Olaf Evjenth norwescy fizjoterapeuci opracowali metodę badania i leczenia pacjentów z ortopedycznymi schorzeniami narządu ruchu. Jest ona również określana jako Ortopedyczna Manualna Terapia – OMT.

Została zarejestrowana w urzędzie patentowym jako OMT Kaltenborn-Evjenth Koncept ® [8]. F.M. Kaltenborn jest głównym autorem metody, nad którą rozpoczął pracę w latach 50-tych XX w. Przez wiele lat szkolił się w zakresie ortopedycznej terapii manualnej, osteopatii i chiroterapii. Był uczniem znanych specjalistów jak: J. Cyriax, A. Stoddard i J.Mennel. O. Evjenth współautor metody w szczególny sposób przyczynił się do rozwinięcia w tej koncepcji sposobu badania i leczenia tkanek miękkich [1,2,3,4,6].

CHARAKTERYSTYKA METODY

Podstawowe założenie tego sposobu terapii wskazuje, iż przyczyną pierwotną i najważniejszą zaburzeń czynnościowych jest upośledzenie ruchu ślizgowego w stawie. Kaltenborn studiując biomechanikę człowieka wprowadził istotną regułę przydatną zarówno w badaniu jak i terapii stawów, którą określono jako regułę wklęsło- wypukłą. Dzięki swej uniwersalności została ona szybko przyjęta przez różne szkoły terapii manualnej.

Specyficzne cechy metody:
1) ruch translatoryczny, trakcja zawsze prostopadła do płaszczyzny leczniczej,
ślizg zawsze w kierunku bezbolesnym, wg reguły wklęsło-wypukłej,
2) specyficzne badanie oraz leczenie, diagnoza biomechaniczna, swoiste oddziaływanie terapeutyczne,
3) trójwymiarowe ustawienie stawu,
4) leczenie próbne,
5) szerokie spektrum technik,
6) autoterapia i profilaktyka,
7) ergonomia pracy.

Koncepcja ta składa się z trzech zasadniczych części [5]:
1. Biomechanicznej i funkcjonalnej oceny pacjenta.
2. Leczniczej.
3. Naukowo-badawczej.

BIOMECHANICZNA I FUNKCJONALNA OCENA STANU PACJENTA

Pozwala ustalić dysfunkcje z którymi zgłasza się chory. Dzięki temu można skutecznie zaplanować i prowadzić fizjoterapię. Tą część budują następujące elementy:
1) Wywiad
2) Biomechaniczna ocena stanu ogólne:
a) oglądanie,
b) testy neurologiczne oraz naczyniowe,
c) badanie ruchów:
• czynnych,
• biernych,
• trakcji-kompresji,
• ślizgowych,
• lokalizujących objawy bólowe,
• sprawdzających długość mięśni,
• przeciw oporowi,
d) palpacja.
3) Badania dodatkowe np. RTG.
4) Podsumowanie obejmujące:
• globalną ocenę stanu pacjenta,
• analizę wyników badania funkcjonalnego,
• wnioskowanie o przyczynie dolegliwości,
• podjęcie decyzji odnośnie sposobu terapii.
5) Leczenie próbne

LECZENIE ORTOPEDYCZNĄ TERAPIĄ MANUALNĄ

Obejmuje szerokie spektrum oddziaływania w zależności od stwierdzonych dysfunkcji i wykluczeniu ewentualnych przeciwwskazań. Wykorzystywane są w tu prócz specyficznych zabiegów manualnych, praktycznie wszystkie działy postępowania fizjoterapeutycznego obejmującego kinezyterapię, fizykoterapię i masaż.

Środki terapeutyczne w zależności od oddziaływania zostały sklasyfikowane w następujące grupy środków:
1) Łagodzące ból:
a) unieruchomienie,
• ogólne np. pozycje spoczynkowe w łóżku,
• odcinkowe np. ortrezy, gorsety, taping,

b) fizykoterapia,
• elektroterapia np. TENS,
• termoterapia np. podczerwień,
• hydroterapia,

c) postępowanie specjalne,
• trakcje w I° w określonych pozycjach wyjściowych (trójpłaszczyznowe)
wibracje, oscylacje itp.

2) Poprawiające ruchomość w stawach, czyli terapia hypomobilności
a) mobilizacje tkanek miękkich,
• różne metody masażu m.in.: funkcyjny, poprzeczny,
• aktywne rozluźnianie mięśni przez: poizometryczną relaksację, recyprokalne rozluźnianie,
• pasywne rozciąganie struktur łącznotkankowych i skróconych mięśni.

b) mobilizacje stawów,
• w pozycjach spoczynkowych,
• poza pozycją spoczynkową,
• translatoryczne manipulacje,
• ćwiczenia utrwalające lub wspomagające poprawę ruchomości stawów i tkanek miękkich,

c) mobilizacje tkanki nerwowej celem poprawy lub zachowania ruchomości w odniesieniu do
otaczających tkanek; opony twardej, korzeni nerwowych, nerwów obwodowych,

d) ćwiczenia utrwalające lub wspomagające poprawę ruchomości stawów i tkanek miękkich.

3) Zmniejszające ruchomość, czyli terapia hipermobilności

a) bierne środki stabilizujące np. pasy OMT, kołnierze, gorsety itp.,

b) ćwiczenia stabilizujące.

4) Informacyjne, instruktarzowe, treningowe:

a) kształtowanie cech motorycznych poprzez odpowiednie ćwiczenia siły mięśniowej, koordynacji, wytrzymałości i szybkości,
• medyczny trening terapeutyczny,
• autoterapia w tej koncepcji została szczegółowo opracowana i swym zakresem obejmuje: automobilizacje, autostabilizacja, autostretching,

b) działania profilaktyczne,
• wyuczanie nawyków prawidłowej postawy tzw. szkoły pleców,
• ergonomia stanowisk pracy i czynności dnia codziennego.

DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWO- BADAWCZA